ملاصدرا و رياست‌هاي خيالي – مجله ايراني

اول ژوئن در تقويم رسمي كشورمان به عنوان “روز بزرگداشت ملاصدرا” ثبت شده است. يك فيلسوف و عارف كمياب كه بندرت آنطور كه بايد شناخته مي شود. به نظر من ، يكي از دلايل مهجوريت “صدرالدين محمد بن ابراهيم شيرازي” و عدم بركت عمومي براي آشنايي با ايده هاي او ، عظمت نام او و شهرت او به عنوان فيلسوفي كه قادر به يك مدرسه جديد تأسيس كرد و هزار سال تفكر مسلمان بر اين راه تأثير گذاشت. در حالي كه ما و بشريت به طور كلي ، بايد بيش از هر زمان ديگري از نعمت و اقدامات مكتب خاص آنها ، “دانش متعالي” بهره مند شويم و دستاوردهاي آن را در زندگي فعلي خود پياده كنيم.

يكي از مأموريت هاي مهم نجيب زادگان و مقدسين اين است كه سعي در گسترش و تبيين هرچه بيشتر انديشه هاي آنها و انعكاس ديدگاه هاي آنان در مورد چشم انداز جامعه و سياست امروز داشته باشند. اصول علمي هر چقدر خالص و نجات دهنده باشند ، نمي توانند به درستي درك شوند تا به فرمولها و راه حلهاي عملي تبديل نشوند و تأثير خود را در زندگي بشر نشان ندهند. ظاهراً نامگذاري و تخصيص بودجه يك روز در سال و تأسيس بنيادي به نام وي با همين هدف بوده است ، اما وي در دستيابي به آن چندان موفق نبوده است.

خوب است بدانيد كه تفكر فلسفي ملا ساداناشي كاملاً ذهني نبود. او سعي كرد راز “خوشبختي” و سعادت بشري را كشف كند ، كه بنيان نظري چنين مكتب منطقي را بنا نهاد ، و مطمئناً بايد در هر زمان تفسير و مطابق با خودش نگهداري شود.

جالب است كه مرحوم صدرالمتيلهين كتاب بزرگ “حكمت متعاليه در چهار سفر جبه اي” را با اين مقدمه آغاز كرد: “بسياري هستند كه فكر مي كنند سعادت در دستيابي به لذتهاي مادي و رياست هاي خيالي است.” ؛ و براي يكي چه كسي با حقيقت هستي آشنا است و به معرفت الهي دست يافته است ، چقدر روشن است كه هيچ يك از لذتهاي زودگذر جهان و لذت هاي ملموس و فوري آن خوشبختي واقعي نيست و اين خوشبختي و معنوي و عقل باعث ايجاد طراوت نمي شود. ارباب من ، گمان مي رود كه آنها از نظر حواس پيروز هستند و به قلمروهاي خيالي مي رسند …)

وي سعادت هر موجودي را رسيدن به كمالي كه براي آن آفريده شده مي داند و معتقد است كه كمال به معناي آفرينش انسان ، تجريد از ماديات و رسيدن به خدا و متعال است. صدرالمتألهين اظهار داشت: از آنجا كه دستيابي به اين هدف جز دل گرفتن از دنيا و مطالعه علم و دانش واقعي امكان پذير نيست ، وي كتابي از دانش پارلوكيك را بر اساس چهار سفر نوشته است كه عرفا آن را مي خوانند.

راه حل اين است كه مسئوليت پذيري آنها را جلب رضايت كساني كند كه از طريق سفرهاي اوليه خود به خدا رسيده اند و شناختي از پيدايش و معاد را با كوله باري از دانش حقوق مردم و خالق براي خدمت به مردم به دست آورند. آنها بايد مي آمدند و لحظه اي حتي از “سفر آفرينش با حقيقت” غافل نمي شدند. ظاهراً اين نوعي خيال پردازي در زمان ما است ، اما چه كاري مي توان انجام داد؟ انسان با اميد زنده است. اين انتخاب ماست كه سرنوشت ما و كشور عزيزمان را رقم مي زند.